- Soms hoor je dat een slachtoffer om schadevergoeding kan vragen in een strafzaak. Hoe zit dat?
- Is het slim om bij een overtreding de boete niet te betalen en de zaak voor te laten komen bij de rechter?
- Kun je je straf afkopen?
- Als ik word opgeroepen om te getuigen in een strafzaak, moet ik dan per se verschijnen?
- Wanneer wordt een taakstraf opgelegd?
- Hoe vaak komt het voor dat mensen door een vormfout hun straf ontlopen?
- Kan ik als burger nagaan of een andere Nederlandse burger ooit met justitie in aanraking is geweest?
- Wat is snelrecht?
- Wat betekent het als een officier 'niet-ontvankelijk' wordt verklaard?


Soms hoor je dat een slachtoffer om schadevergoeding kan vragen in een strafzaak. Hoe zit dat?
Dat is inderdaad mogelijk. Het slachtoffer kan via de officier van justitie een vordering tot schadevergoeding indienen en de verdachte kan worden veroordeeld tot het betalen van een schadevergoeding. Als die vordering tot schadevergoeding te ingewikkeld is, kan het nodig zijn om een civiele procedure te starten. Slachtoffers van geweldsmisdrijven kunnen ook een beroep doen op het Schadefonds Geweldsmisdrijven. Met een eenmalige uitkering wil het fonds deze slachtoffers een steuntje in de rug bieden. Meer informatie vindt u op www.schadefonds.nl.


Is het slim om bij een overtreding de boete niet te betalen en de zaak voor te laten komen bij de rechter?
Een boete is eigenlijk een transactievoorstel van de officier van justitie. Als u de boete betaalt, ziet de officier af van verdere strafvervolging. Daar komt dus geen rechter aan te pas. Als u de zaak laat voorkomen, kan de rechter hetzelfde bedrag als boete opleggen, maar ook een hogere of lagere boete opleggen. De rechter laat in zijn beslissing verscheidene factoren meewegen, die per zaak kunnen verschillen. Het is in zijn algemeenheid dus niet te zeggen of u beter het transactievoorstel kunt betalen of de zaak beter kunt laten voorkomen bij de rechter. Als het tot een veroordeling komt, kan het zijn dat daarvan aantekening wordt gemaakt in de justitiële documentatie.


Kun je je straf afkopen?
In bepaalde gevallen kunnen de politie en de officier van justitie de zaak zelf afhandelen. De officier van justitie kan bijvoorbeeld iemand een transactie aanbieden. Gaat de verdachte hierop in, dan betaalt hij een bepaald geldbedrag en is hij van de zaak af. Ernstige misdrijven zal de officier van justitie altijd aanbrengen bij de rechter.


Als ik word opgeroepen om te getuigen in een strafzaak, moet ik dan per se verschijnen?
Ja, u moet als getuige altijd verschijnen. Dat kan bij een verhoor door de onderzoeksrechter, de rechter-commissaris. Maar ook bij de rechtszitting. In beide gevallen wordt u onder ede gehoord en bent u verplicht de waarheid te spreken.


Wanneer wordt een taakstraf opgelegd?
Met ingang van 1 februari 2001 kan een taakstraf worden opgelegd voor ieder misdrijf en iedere overtreding waar een vrijheidsstraf op staat. Qua zwaarte zit de taakstraf tussen de geldboete en de vrijheidsstraf in. Een taakstraf kan een werkstraf zijn of een leerstraf of een combinatie van beide. Het maximum aantal uren werkstraf dat opgelegd kan worden is 240 uur. Het maximum aantal uren leerstraf is 480 uur. Het maximum bij de combinatie van werk- en leerstraf is ook 480 uur. Het werkgedeelte hiervan mag niet meer dan 240 uren bedragen. Als iemand de opgelegde taakstraf niet verricht, zal hij alsnog een vrijheidsstraf moeten uitzitten.


Hoe vaak komt het voor dat mensen door een vormfout hun straf ontlopen?
Niet vaak. In de wet is geregeld dat van geval tot geval bekeken moet worden hoe ernstig een vormfout is en wat daar de gevolgen van moeten zijn. Ook kan tegenwoordig de dagvaarding nog in een later stadium worden aangepast dan vroeger mogelijk was. Zelfs nog in hoger beroep. Als een vormfout niet nadelig is geweest voor de verdachte, zal de rechter er ook geen gevolgen aan verbinden. Een vormfout die enigszins nadelig is geweest kan tot strafvermindering leiden. Als de vormfout zo ernstig is dat de verdachte wezenlijk in zijn verdediging is geschaad, kan het openbaar ministerie 'niet ontvankelijk' worden verklaard. De verdachte gaat dan vrijuit. Dit komt weinig voor.


Kan ik als burger nagaan of een andere Nederlandse burger ooit met justitie in aanraking is geweest?
Nee, de strafregisters zijn niet openbaar. Als iemand zijn straf heeft ondergaan, is het niet de bedoeling dat hij of zij daarna nog door anderen wordt geconfronteerd met zijn strafblad.


Wat is snelrecht?
De verdachten moeten binnen een paar dagen na het misdrijf voor de rechter verschijnen. Het wordt alleen toegepast bij zaken die eenvoudig van aard zijn, zoals bijvoorbeeld bij voetbalvandalisme. Via snelrecht kan er een goed lik-op-stukbeleid worden uitgeoefend.


Wat betekent het als een officier 'niet-ontvankelijk' wordt verklaard?
Soms heeft de officier van justitie niet het recht om iemand te vervolgen, bijvoorbeeld wanneer een misdrijf verjaard is. De rechter zal de officier van justitie dan niet-ontvankelijk verklaren. De zaak is daarmee afgedaan. Het verschil met vrijspraak is dat de rechter zich in dit geval helemaal niet buigt over de vraag of een verdachte iets wel of niet heeft gedaan.